Kontrola metrologiczna wodomierzy

Do wyznaczania ilości dostarczanej wody i rozliczeń z Odbiorcą powszechnie stosowane są przyrządy pomiarowe – tzw. wodomierze. Wodomierze stosowane w obrocie tzn. w transakcji kupna, sprzedaży i wymiany towaru, w celu uzyskania prawidłowej podstawy do rozliczeń, podlegają prawnej kontroli metrologicznej w formie zatwierdzenia typu, legalizacji pierwotnej i legalizacji ponownej na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 636 z późn. zm.), art. 5, 6 i 7 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. z 2016 r. poz. 542 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. z 2017 r. poz. 885) oraz rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 759). 

Prawna kontrola metrologiczna jest działaniem zmierzającym do wykazania, czy wodomierz spełnia wymagania techniczne i metrologiczne określone we właściwych przepisach. Zgodnie z powyższym, jeżeli wskazanie wodomierza jest podstawą do rozliczeń, wodomierz powinien być poddany obowiązkowej prawnej kontroli metrologicznej organów administracji miar w formie legalizacji, a w następstwie jako poświadczenie, że spełnia wymagania metrologiczne, mieć ważną i nienaruszoną cechę legalizacyjną.

Kontrolę metrologiczną wodomierzy w Polsce (jako usługę) przeprowadzają: Główny Urząd Miar w Warszawie oraz Okręgowe Urzędy Miar. Zgodnie z przepisami prawa dla wodomierzy nie są wydawane świadectwa legalizacji (pisemne)!

Legalizacja jest ważna przez czas określony (w stosownych przepisach), oraz jeżeli wodomierz spełnia wymagania metrologiczne i umieszczone na wodomierzu podczas legalizacji cechy legalizacji i zabezpieczające są nieuszkodzone

Okres ważności legalizacji wyrażony w:

• miesiącach – liczy się od pierwszego dnia tego miesiąca, w którym legalizacja została dokonana;
• latach – liczy się od pierwszego stycznia następnego roku po legalizacji.

Legalizacja traci ważność w przypadku:

• stwierdzenia, że wodomierz przestał spełniać wymagania;
• uszkodzenia wodomierza;
• uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej.

Wodomierze powinny być zgłaszane do legalizacji ponownej:

• nie później niż w ostatnim miesiącu ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w miesiącach;
• nie później niż w ostatnim roku ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w latach;
• po naprawie;
• po uszkodzeniu cech legalizacji lub zabezpieczających nałożonych na przyrząd podczas poprzedniej legalizacji.

Okres ważności legalizacji ponownej wodomierzy wyznaczany jest identycznie jak przy legalizacji pierwotnej.

Legalizacja ponowna wodomierzy jest wykonywana w związku z utratą ważności poprzedniej legalizacji, na wniosek użytkownika; wykonawcy naprawy lub instalacji przyrządu pomiarowego. Za legalizację ponowną wodomierza odpowiedzialny jest jego właściciel bądź użytkownik. Stosowanie do rozliczeń wodomierzy bez ważnej cechy legalizacyjnej z mocy ustawy Prawo o miarach zagrożone jest karą grzywny.

Praktyką powszechnie stosowaną w eksploatacji wodomierzy jest wymontowywanie ich z instalacji oraz zastępowanie wymontowanych wodomierzy innymi egzemplarzami, mającymi ważną cechę legalizacyjną.

Sprawdzenie wodomierzy podczas legalizacji ponownej pod względem zgodności z wymaganiami metrologicznymi obejmuje w szczególności:

• oględziny wodomierza, w celu stwierdzenia, czy wodomierz nie jest uszkodzony i czy istnieją wymagane oznaczenia i znaki;
• sprawdzenie zgodności charakterystyk metrologicznych z wymaganiami metrologicznymi.

Szczegółowy zakres sprawdzeń wykonywanych podczas legalizacji ponownej wodomierzy określa rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych.